గోల్ గుంబజ్ .

గోడలకు చెవులు ఉంటాయి అంటారు,అది ఎంతవరకు నిజమో కాని ఈమహల్ గోడలకు నోళ్ళు ఉన్నది మాత్రం నిజం.

ఈమహల్ ని గోల్ గుంబద్ అని కూడా అంటారు ఇది భారతదేశంలోని కర్ణాటకలోని బీజాపూర్ (ప్రస్తుతం విజయపుర అని పిలుస్తారు) లో ఉన్న 17వ శతాబ్దపు సమాధి . ఇది ఆదిల్ షాహి రాజవంశం యొక్క ఏడవ సుల్తాన్ మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా మరియు అతని బంధువులలో కొంతమంది అవశేషాలను కలిగి ఉంది . 17వ శతాబ్దం మధ్యలో ప్రారంభమైన ఈ నిర్మాణం ఎప్పటికీ పూర్తి కాలేదు. సమాధి దాని పరిమాణం మరియు అసాధారణంగా పెద్ద గోపురంతో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ నిర్మాణం ఆదిల్ షాహి నిర్మాణ శైలికి ఒక ముఖ్యమైన ఉదాహరణ.

ఈ భవనం 2014 లో మాన్యుమెంట్స్ అండ్ ఫోర్ట్స్ ఆఫ్ ది డెక్కన్ సుల్తానేట్ పేరుతో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా మారడానికి యునెస్కో తన "తాత్కాలిక జాబితాలో" ఒకటి .

గోల్ గుంబజ్ నిర్మాణం 17వ శతాబ్దం మధ్యలో, 1627 నుండి 1656 వరకు జరిగిన మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా పాలన ముగింపులో ప్రారంభమైంది. ఇది సూఫీ సాధువు అయిన హషీం పీర్ దర్గా వెనుక నేరుగా ఉంది ; రిచర్డ్ ఈటన్ దీనిని పాలకుడికి మరియు సాధువుకు మధ్య ఉన్న సన్నిహిత సంబంధాన్ని సూచిస్తుందని అభిప్రాయపడ్డాడు. సమాధి ఎప్పుడూ పూర్తి కాలేదు; ఆ సంవత్సరం మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా మరణం కారణంగా 1656లో నిర్మాణం ఆగిపోయి ఉండవచ్చు.

గోల్ గుంబజ్ ఆదిల్ షాహి రాజవంశం నిర్మించిన అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన నిర్మాణాలలో ఒకటి. ఇది దక్కన్‌లో నిర్మించబడిన అత్యంత సాంకేతికంగా అభివృద్ధి చెందిన గోపురం నిర్మాణం , మరియు ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద సింగిల్-ఛాంబర్ నిర్మాణాలలో ఒకటి. ఈ నిర్మాణం యొక్క వాస్తుశిల్పి తెలియదు. ఈ భవనం యొక్క పరిమాణం మహమ్మద్ ఆదిల్ షా తీసుకున్న ఒక చేతన నిర్ణయం అని బియాంకా అల్ఫియరీ వాదిస్తున్నారు, ఇది ఇబ్రహీం రౌజా , ఇది పాలకుడి పూర్వీకుడు ఇబ్రహీం ఆదిల్ షా II సమాధి యొక్క నిర్మాణ శైలికి పోటీగా ఉంటుంది .

ఆదిల్ షాహి రాజవంశం యొక్క ఔన్నత్యాన్ని నొక్కి చెప్పే ప్రయత్నం అని సూచిస్తుంది, తరువాత దీనిని మొఘల్ సామ్రాజ్యం స్వాధీనం చేసుకుంది .

ఈ సమాధి ఒక పెద్ద గోడల సముదాయంలో ఉంది, దానితో పాటు మసీదు, నక్కార్ ఖానా మరియు ధర్మశాల వంటి ఇతర భవనాలు కూడా ఉన్నాయి .

స్మారక చిహ్నం యొక్క గొప్ప స్వభావం ఉన్నప్పటికీ, గోల్ గుంబజ్ యొక్క ప్రణాళిక చాలా సులభం. ఇది ప్రతి వైపు 47.5 మీటర్ల క్యూబ్, దాని పైన సుమారు 44 మీటర్ల వ్యాసం కలిగిన అర్ధగోళ గోపురం ఉంటుంది. గోపురం అష్టభుజి టవర్లు, ప్రతి ఒక్కటి ఏడు అంతస్తులుగా విభజించబడ్డాయి మరియు ఉబ్బెత్తు గోపురంతో అగ్రస్థానంలో ఉంటాయి, ఇవి క్యూబ్ యొక్క నాలుగు మూలలను వరుసలో ఉంచుతాయి. టవర్ల స్థాయిలు ఆర్కేడ్‌ల ద్వారా గుర్తించబడ్డాయి మరియు లోపల మెట్లు ఉంటాయి.

ఈ నిర్మాణం యొక్క గోడలు ముదురు బూడిద రంగు బసాల్ట్ మరియు అలంకరించబడిన ప్లాస్టర్‌తో నిర్మించబడ్డాయి . క్యూబ్ యొక్క ప్రతి వైపు గోడ మూడు బ్లైండ్ ఆర్చ్‌లను కలిగి ఉంటుంది ; తోరణాల స్పాండ్రెల్స్ మెడల్లియన్ మోటిఫ్‌లను కలిగి ఉంటాయి మరియు ప్రతి వైపు గోడపై ఉన్న మధ్య వంపు తలుపులు మరియు కిటికీలను కలిగి ఉన్న రాతి తెరతో నిండి ఉంటుంది. భవనం నుండి కార్నిస్‌లు ముందుకు సాగుతాయి, దీనికి కార్బెల్స్ మద్దతు ఇస్తాయి. కార్నిస్‌ల పైన చిన్న తోరణాల వరుసలు ఉన్నాయి, వీటి పైన పెద్ద మెర్లాన్‌లు ఉంటాయి . సమాధి గోపురం యొక్క బేస్ చుట్టూ ఆకులు ఉంటాయి, గోపురం మరియు దాని డ్రమ్ మధ్య కీలును దాచిపెడతాయి.

లోపలి భాగం దాదాపు 41.5 మీటర్ల వెడల్పు మరియు 60 మీటర్ల ఎత్తు కలిగిన ఒక పెద్ద సింగిల్ చాంబర్. [ 1 ] చాంబర్ ఫ్లోర్ మధ్యలో మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా, అతని చిన్న భార్య అరుస్ బీబీ, అతని పెద్ద భార్య, అతని అభిమాన భార్య రాంబా, అతని కుమార్తె మరియు అతని మనవడి సమాధులను కలిగి ఉన్న ఎత్తైన వేదిక ఉంది . సమాధులు వాస్తవ సమాధుల స్థానాన్ని సూచిస్తాయి, ఇవి కింద ఒక క్రిప్ట్‌లో కనిపిస్తాయి మరియు సమాధి యొక్క పశ్చిమ ద్వారం కింద మెట్ల ద్వారా చేరతాయి. భారతీయ ముస్లిం సమాధులకు విలక్షణమైనప్పటికీ, ఆదిల్ షాహి వాస్తుశిల్పంలో ఇటువంటి అభ్యాసం యొక్క ఏకైక ఉదాహరణ ఇది. మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా సమాధి చెక్క పందిరితో కప్పబడి ఉంటుంది; ఇది తరువాతి అదనంగా ఉందని మిచెల్ మరియు జెబ్రోవ్స్కీ ఊహిస్తున్నారు. భవనం యొక్క ఉత్తర ముఖభాగానికి సగం-అష్టభుజి గది జతచేయబడింది, అయితే ఇది కూడా తరువాతి అదనంగా ఉంది.

దీని నిర్మాణ సమయంలో, గోల్ గుంబజ్ ఇస్లామిక్ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద గోపురం అని గొప్పగా చెప్పుకుంది. దీని బాహ్య వ్యాసం దాదాపు 44 మీ. మరియు దాని అంతర్గత వ్యాసం సుమారు 38 మీ. గోపురం ఇటుకలతో తయారు చేయబడింది మరియు సున్నం పొరలతో సిమెంట్ చేయబడింది. దీని బేస్‌లో ఆరు చిన్న ఓపెనింగ్‌లు అలాగే దాని కిరీటం వద్ద ఒక ఫ్లాట్ సెక్షన్ ఉన్నాయి. గోపురం ఒక వృత్తాకార బేస్‌పై ఉంది, ఇది అంతర్గతంగా ఇంటర్‌లాకింగ్ పెండెంట్‌ల ద్వారా మద్దతు ఇవ్వబడుతుంది , ఇది లోపలి హాల్ నుండి ఉత్పన్నమయ్యే ఎనిమిది ఖండన తోరణాల నుండి ఏర్పడుతుంది. బీజాపూర్‌లోని జామా మసీదు మరియు ఇబ్రహీం రౌజాలో చిన్న స్థాయిలో ఉన్నప్పటికీ, ఇలాంటి వాల్టింగ్ కనుగొనబడింది .

బీజాపూర్ వెలుపల, ఈ పెండెంట్ సపోర్ట్ సిస్టమ్ వాస్తవంగా తెలియదు. గోల్ గుంబజ్ పెండెంట్‌ల యొక్క సంభావిత మూలం చర్చనీయాంశమైంది, అయితే మధ్య ఆసియా ప్రభావాన్ని బహుళ పండితులు సూచించారు.

గోపురం యొక్క బేస్ చుట్టూ ఒక గ్యాలరీ ఉంది, దీనిని టవర్లలోని మెట్ల ద్వారా యాక్సెస్ చేయవచ్చు. గోపురం నుండి ప్రతిబింబించే శబ్దం కారణంగా ఇక్కడి నుండి అతి తక్కువ శబ్దం గోపురం అంతటా వినబడుతుంది కాబట్టి దీనిని 'విస్పరింగ్ గ్యాలరీ' అని పిలుస్తారు.

సేకరణ.