విశాఖపట్నం రైల్వే స్టేషన్ ప్లాట్ఫామ్పై అడుగు పెట్టగానే, నాలో ఉన్న నిస్సత్తువ మరియు ఈ ప్రయాణం పట్ల ఉన్న అభద్రతా భావం , నా మైగ్రేన్ బాధ కన్నా ఎక్కువగా నన్ను క్రుంగదీసింది. తొమ్మిదేళ్ల అఖిల్, నా రెండేళ్ల అన్వితను తీసుకుని నేను ముంబైకి బయలుదేరాను. ఏసీ కోచ్లో రిజర్వేషన్ దొరకకపోవడంతో తప్పనిసరి పరిస్థితుల్లో ఈ స్లీపర్ కోచ్లో ప్రయాణించాల్సి వచ్చింది.
రైలు కంపార్ట్మెంట్ లోపలికి అడుగు పెట్టగానే, నా మొదటి ఆలోచన విసుగు, నిరాశ. ఆ స్లీపర్ కోచ్ మొత్తం ప్రయాణికులతో నిండిపోయి ఉంది. ప్రతి బెర్త్పై పరుపులు, సంచులు, కుటుంబ సభ్యులతో కిక్కిరిసిపోయి ఉంది. పిల్లల ఏడుపులు, అపరిచితులు బిగ్గరగా మాట్లాడుకునే మాటలు, చిల్లర వ్యాపారుల అరుపులతో కోచ్లో చెవులకు ఇంపుగా లేని సందడి నెలకొని ఉంది. కొందరు కిటికీ పక్కన కూర్చుని బిగ్గరగా పాటలు వింటున్నారు, మరికొందరు ఫోన్లో పదేపదే నవ్వుతూ మాట్లాడుతున్నారు. అసలు, ప్రశాంతతకు లేదా ఏకాంతానికి ఇక్కడ ఎలాంటి అవకాశం లేదు. "ఛీ! మనుషులకు సివిక్ సెన్స్ ఏమాత్రం లేదు. అసలు క్రమశిక్షణ అనేది కనిపించడం లేదు. ఈ స్లీపర్ కోచ్ మొత్తం చేపల మార్కెట్లా ఉంది. ఇక్కడ ఎవరి ప్రైవసీకి విలువ లేదు," అని నేను మనసులో అనుకున్నాను. ఏసీ కోచ్లో అయితే, ప్రజలు మరింత నాగరికంగా, ప్రైవసీని గౌరవించే విధంగా ఉంటారు కదా అని భావించి, ఈ ప్రయాణం తప్పనిసరి అయినందుకు నన్ను నేనే నిందించుకున్నాను.మా కంపార్ట్మెంట్లో నా మనసును కొద్దిగా ఉపశమనం కలిగించిన దృశ్యం ఒకటుంది: యూనిఫామ్ ధరించిన ఒక పన్నెండు మంది యువకుల బృందం. వారు సైగల్లో నవ్వుకుంటూ, ఆప్యాయంగా మాట్లాడుకుంటున్నారు. వారు వినికిడి, మాట్లాడే సామర్థ్యం లేని క్రికెట్ జట్టు అని తెలుసుకున్నాక, నా కళ్ళలో తెలియని గౌరవం, సానుభూతి కనిపించాయి.
ప్రయాణం మొదలైనా నాకు తలనొప్పి (మైగ్రేన్) భరించలేనంతగా ఉంది. రాత్రంతా నన్ను పీడిస్తున్న నొప్పికి నిద్ర కరువైంది. నేను దీనంగా కళ్లు మూసుకుని పడుకున్నాను.
అర్థరాత్రి గంట దాటాక, అకస్మాత్తుగా నా గుండె గట్టిగా కొట్టుకుంది. ఏ తల్లి హృదయానికో మాత్రమే తెలిసే ఆ అంతర్జ్ఞానంతో కళ్లు తెరిచాను. ఆ క్షణంలో నా కళ్ళముందు నన్ను గజగజ వణికించే దృశ్యం: పై బెర్త్ అంచు నుంచి అఖిల్ నెమ్మదిగా, నిశ్శబ్దంగా కిందకు జారిపోతున్నాడు!
క్షణంలో నా చేయి పైకి చాచి, గాల్లోకి జారుతున్న నా కొడుకును గట్టిగా పట్టుకుని, భయంతో బిగ్గరగా అరిచాను. నా నోటి నుంచి వచ్చిన ఆ ఆక్రందన ఆ యువకులకు వినబడకపోయినా, నా కళ్లల్లోని భయాన్ని, చేతిలోని కదలికను చూసి పరిస్థితి అర్థం చేసుకున్నారు. మాటలు లేని ఆ యువకులు, నా హృదయం చేసిన ఆ అరుపును చూశారు. క్షణంలో, ఆ పన్నెండు మంది యువకులు చుట్టుముట్టారు.
వారి కదలికల్లో వేగం, ఐకమత్యం కనిపించాయి. వారిలో సందేహం లేదు, తడబాటు లేదు. ప్రాణం ప్రమాదంలో ఉందని అర్థం చేసుకుని, క్షణాల్లో ప్రతి ఒక్కరూ స్పందించారు. ఒక యువకుడు తన బ్యాగ్లోంచి దళసరి తాడు చుట్టను సైగతో కోరాడు. అప్పటికే సగం నిద్రలో, సగం భయంలో ఉన్న అఖిల్ను మరొకరు అప్యాయంగా, భరోసానిచ్చే విధంగా గట్టిగా పట్టుకున్నారు. మిగతా యువకులు చకచకా పైకి ఎక్కి, తాడును బెర్త్ కంచెలాగా గట్టిగా కట్టి, పడిపోకుండా సురక్షితమైన ఊయలను తయారు చేశారు.
ఆపద తొలగిపోయి, అఖిల్ సేఫ్ అయ్యాక, వారిలో ఒక యువకుడు ఏమాత్రం ఆలోచించకుండా, తన కింద ఉన్న లోయర్ బెర్త్ను అఖిల్ కోసం ఇచ్చాడు. అతడు వెంటనే తన పక్కనున్న స్నేహితుడితో సర్దుబాటు చేసుకున్నాడు. ఆ తర్వాత, ఆ యువకులు అఖిల్ భయాన్ని పూర్తిగా పోగొట్టడానికి ప్రయత్నించారు. వారు సైగల భాషలో అఖిల్తో మాట్లాడారు, రకరకాల ఆటలు ఆడారు, సరదాగా నవ్విస్తూ, జోకులు చేశారు. వారి నిశ్శబ్ద ఆప్యాయతకు, ఆటపాటలకు అఖిల్ భయం తగ్గి, కొద్దిసేపటికే మళ్లీ ప్రశాంతంగా నిద్రలోకి జారిపోయాడు.
ఆ వెంటనే, నా మైగ్రేన్ నొప్పిని, ఆలసటను పసిగట్టిన ఆ యువకులు, నా దగ్గరకు వచ్చారు. నా పక్కన ఉన్న నా చిన్నారి అన్వితను ఇద్దరు యువకులు తమ ఒడిలోకి తీసుకున్నారు. వారికి మాటలు రాకపోయినా, వారి ముఖ కవళికలతో, రకరకాల సైగలతో, ప్రేమతో ఆటలు ఆడుతూ నవ్వించారు. ఆ చిన్నారి, తన తల్లి బాధను మరచిపోయి, కొద్దిసేపటికే వారి నిశ్శబ్దమైన ప్రేమలో నిద్రపోయింది.
నా కళ్ళలో నుంచి ధారగా కన్నీళ్లు వచ్చాయి. అవి బాధ కన్నా, ఆ మాటలు లేని మనుషులు చూపిన అపారమైన మానవత్వానికి కృతజ్ఞతగా వచ్చిన కన్నీళ్లు.
"ఎంత అజ్ఞానిని నేను?" అని నన్ను నేనే ప్రశ్నించుకున్నాను. ఈ ప్రయాణం ప్రారంభంలో, వారి బాహ్యరూపాన్ని, కోలాహలాన్ని చూసి, "సివిక్ సెన్స్ లేనివారు" అని ఎంత త్వరగా తీర్పు చెప్పాను? వారి నిశ్శబ్దపు భాషను, స్లీపర్ కోచ్లోని అసౌకర్యాన్ని మాత్రమే చూశాను. కానీ, వారి హృదయంలో దాగి ఉన్న దయ, ఏసీ కోచ్లోని నాగరికతలో నేను కోరుకున్న దానికంటే ఎంతో విలువైనదని ఈ రోజు అర్థమైంది.
మనం ఇతరుల రూపాలను, పరిస్థితులను బట్టి ఎంత త్వరగా అంచనా వేసి, తీర్పులు చెప్పేస్తాం, ద్వేషించడం ప్రారంభిస్తాం. నిజమైన మానవత్వం, దయ, క్రమశిక్షణ అనేవి ధరించే బట్టల్లో, ప్రయాణించే కోచ్లలో ఉండవు. అవి హృదయంలో దాగి ఉంటాయి. ఈ మాటలు లేని యువకులు, మాకు ప్రాణం పోసి, నాకు ఒక అమూల్యమైన జీవిత పాఠాన్ని నేర్పారు. ఆ రోజు, వారి క్రికెట్ మ్యాచ్కు ఆశీర్వదించడమే కాకుండా, మానవత్వపు క్రీడలో వారు నిజమైన విజేతలని తెలుసుకున్నాను.

